Mirastan feragat Sözleşmesi

MİRASTAN FERAGAT SÖZLEŞMESİ



Ali Raşit CINGIL

Kayseri 5. Noteri



GENEL BİLGİLER

Mirastan feragat sözleşmesi, miras bırakanla daha doğrusu miras bırakacak olanla mirasçısı arasında, mirasçının mirastan vazgeçmesine ilişkin iki taraflı bir hukuksal işlemdir, bir sözleşmedir.



Taraflardan biri mirasçıdır ve miras hakkından vazgeçmektedir.



Saklı payı olmayan bir mirasçı ile feragat sözleşmesi yapmaya gerek yoktur. Zira miras bırakan, saklı pay dışında serbestçe tasarruf edebilmektedir. Taraflardan biri de miras bırakacak olandır ve mirasçının mirastan vazgeçmesini kabul etmektedir. Bu tek taraflı bir mirastan feragat sözleşmesidir.



İki taraf da mirastan feragat ediyor ve aynı zamanda karşı tarafın feragatini de kabul ediyorlarsa, iki taraflı bir feragat sözleşmesi söz konusudur ki daha çok eşler arasında yapılması istenmektedir.



Burada her bir eş hem eşinin mirasından feragat edendir, hem de eşinin mirastan feragatini kabul edendir.



Hepsi bir sözleşme içinde yapılmaktadır.(1) Doğaldır ki önce ölen eşin, mirastan feragati kabul eden (miras bırakan) sıfatıyla yapmış olduğu sözleşme hükümlerini yürütecek, sağ kalan eş feragati nedeniyle mirastan bir hak isteyemeyecektir. Ölen eşin de zaten sağ kalan eşe mirasçılığı söz konusu edilemez.



Mirastan feragat sözleşmesi, mirastan vazgeçen mirasçı için sağlararası bir işlemdir, ölüme bağlı bir tasarruf değildir. Feragati kabul eden, yani miras bırakan açısından ise ölüme bağlı bir tasarruftur. Ancak kabul edenin ölümünden sonra sonuçlarını doğuracaktır.



Miras bırakanın sağlığında, onun da katılmasıyla, mirasçıların kendi aralarında veya üçüncü bir kişiyle yapacakları miras payının devri sözleşmesi (TMY.678) mirastan feragat sözleşmesi değildir. Yapılışları ve sonuçları değişiktir.



Mirastan feragat sözleşmesi ile mirasçı, miras hakkının tamamından veya bir kısmından ya da saklı payının tamamından veya bir kısmından yahut da miras hakkı ile birlikte saklı payının tamamından veya bir kısmından vazgeçmektedir. Terekede bulunan belli bir mal için de mirastan feragat sözleşmesi yapılabilir.(2)





ŞEKLİ

Mirastan feragat sözleşmesini düzenleyen TMY.nın 528-530. maddelerinde feragatin şekli konusunda bir hüküm bulunmamaktadır.



Yargıtay'ın 11.2.1959 tarih ve E.1958/16 ve K.1959/14 sayılı içtihadı birleştirme kararı ve Yargıtay'ın yerleşik içtihatları, mirastan feragat sözleşmesinin, miras sözleşmesinin şekli olan resmi vasiyetname şeklinde olacağı yönündedir.

Mirastan feragat sözleşmesi de bir miras sözleşmesidir ve konusu nedeniyle olumsuz bir miras sözleşmesi olduğu kabul edilmektedir.



Ölüme bağlı tasarruflarda şekil önemli bir konudur. Yasanın belirlediği şekle uyulması zorunludur, emredici niteliktedir. Şekle uyulmaması kendiliğinden geçersizliği meydana getirmemektedir. TMY.nın 559 ncu maddesinde gösterilen süreler içinde, yasada öngörülen şekillere uyulmaması nedeniyle dava açılarak iptal ettirilebilir. Süresi içinde iptal edilmesi için dava açılmazsa, şekil eksikliğine rağmen işlem geçerli bir işlem gibi devam eder.(3)



Mirastan feragat sözleşmesinin yazılmasında, Türkiye Noterler Birliğinin 2004 yılında 58 yayın numarası ile yayımlamış olduğu "İŞLEM FORMÜLLERİ" isimli kitabın 20, 22 ve 24 ncü sayfalarındaki formül uygulanmalıdır. Feragat eden mirasçı ile feragati kabul eden miras bırakanın beyanlarına örnek olabilecek metin aşağıdadır.



İşlem düzenleme şeklinde yapılacaktır. (NY.89) İşlemde feragat eden ve feragati kabul edenin fotoğrafları bulunacaktır. (NY. Yön.93) Mirastan feragat sözleşmesi, resmi vasiyetname gibi yazılmasına rağmen bir vasiyetname olmadığından yazmamızdan dolayı düzenleme ücreti almamız olanaklı değildir.



İşlemde değer gösterilebilir. Değer göstermek zorunlu değildir.(4) Değer gösterilmezse 492 sayılı Harçlar Yasasına bağlı (2) sayılı tarifenin II .Maktu Harçlar bölümünün II.bendine göre, ölüme bağlı bir tasarruf olduğundan işlem başına 2007 yılı için 27.00 YTL.maktu harç alınacaktır, damga vergisi alınmayacaktır. Değer taşımayan işlemde tarafların sayısının çokluğunun harca bir etkisi bulunmamaktadır. Feragat eden veya feragati kabul edenlerin sayısının çoğalması harcı artırmamaktadır, aynı miktar tek bir harç alınacaktır. Değer gösterildiğinde ise, harç değer üzerinden imza başına binde 0.90, damga vergisi de değer üzerinden binde 7,5 olarak alınacaktır.



Noterlik Yasasının 69.maddesi ve Türkiye Noterler Birliğinin 2003/45 sayılı genelgesine göre ölüme bağlı tasarrufların, noterlerin bulundukları yer nüfus müdürlüklerine, 1985/56 sayılı genelge gereğince iki nüsha bir yazı ile bildirilmesi gerekmektedir.



Feragati kabul edenin (ki ölüme bağlı tasarrufta bulunmaktadır.) ölümünden sonra sonuçlarını doğuracağından, nüfus müdürlüğüne gönderilecek yazı ile miras bırakanın ölümünün bildirilmesi istenmelidir. NY.nın 69/son maddesine göre, nüfus müdürlüğüne gönderilecek yazı için yazı ücreti de işlem ücreti ile birlikte alınmalıdır. Ölünceye kadar bakma sözleşmesi 1996/62 sayılı genelge gereğince nüfus idaresine bildirilmeyecektir.



Noterlik Yasası Yönetmeliğinin 49/son maddesine göre, ölüme bağlı tasarrufların tasarrufta bulunan ilgilinin soyadına göre tutulacak bir fihrist defterine, işlemin tarih ve numarası da belirtilmek suretiyle yazılması gerekmektedir.



Mirastan feragat sözleşmesi miras sözleşmesi gibi, bu da resmi vasiyetname gibi düzenlenmek zorunda olduğundan, resmi vasiyetnamenin düzenlenmesine katılma yasağı bulunanlara ilişkin TMY.nın 536 ncı maddesi, mirastan feragat sözleşmesine de uygulanmak gerekir. TMY.nın 536 ncı maddesine göre:



-Fiil ehliyeti bulunmayanlar. TMY.nın 10 ncu maddesine göre, fiil ehliyetine sahip olmak için; ayırt etme gücüne sahip olmak, kısıtlı olmamak ve ergin olmak gerekmektedir. Buna göre, 18 yaşından küçük olanlar, kısıtlı bulunanlar ve ayırt etme gücüne sahip olmayanlar mirastan feragat sözleşmesine tanık olarak katılamayacaklardır.



-Bir ceza mahkemesi kararıyla kamu hizmetinden yasaklılar.



-Okur yazar olmayanlar.



-Miras bırakanın eşi, üstsoy ve altsoy kan hısımları, kardeşleri ve bu kişilerin eşleri resmi vasiyetnamenin düzenlenmesine memur veya tanık olarak katılamazlar.



Türkiye Noterler Birliğinin 2002/9 sayılı genelgesi, tanıkların işleme katılma yasağı bulunup bulunmadığını anlamamıza yardımcı olmaktadır.



Noterin tanıklara tanıklığa engel hallerin neler olduğunu söyledikten sonra tanıkların beyanlarına göre işlem yapması ve tanıklığa engel hallerinin bulunmadığı beyanlarının içinde "Bizlerin TMY.nın 536/1 ve 2 nci fıkralarındaki yasaklı hallerimizin bulunmadığını kabul ve beyan ederiz." şeklindeki cümlenin de bulunması gerekmektedir.



TARAFLARI VE EHLİYETLERİ

Mirastan feragat sözleşmesinin iki tarafı bulunmaktadır. Bir taraf miras bırakandır, karşı taraf da mirasçısıdır. Başka sıfat taşımaları olanaklı değildir.



Mirastan feragat sözleşmesinin bir tarafını oluşturan feragat eden, tek bir mirasçı olabileceği gibi birden fazla mirasçı da olabilir.



Miras bırakan da birden fazla olabilir. Baba ve anne birlikte, bir veya birkaç çocuğu ile

mirastan feragat sözleşmesi yapabilir. Tek bir mirastan feragat sözleşmesi düzenleyebilirler.(5)



Mirastan feragat sözleşmesi yapabilmek için, ayırt etme gücüne sahip ve ergin olmak, kısıtlı bulunmamak gerekmektedir. (TMY.503) Bu nedenle akla uygun biçimde davranma yeteneğinden yoksun olanlar, 18 yaşından küçük olanlar ve vesayet altındakiler mirastan feragat sözleşmesinin FERAGATİ KABUL EDENİ olamazlar. Fakat feragat eden olabilirler.(5-A) Doğaldır ki , 18 yaşından küçük olup evlenmekle ergin olanlar (TMY.11/2) ile 15 yaşını doldurup mahkemece ergin kılınanlar (TMY.12) ayırt etme gücüne sahip ve kısıtlı değillerse feragati kabul eden olabilirler. Mirastan feragat sözleşmesinde, feragati kabul eden yani miras bırakan ölüme bağlı tasarrufta bulunduğu için işlemi kendisinin yapması gerekir. Temsil ve vekaletle yapılması olanaklı değildir.(6)



Mirastan feragat sözleşmesinde FERAGAT EDEN, ölüme bağlı tasarrufta bulunmamakta, sağlar arası bir işlem yapmaktadır. ! Sözleşme kendi ölümünde değil, miras bırakanın yani mirastan feragati kabul edenin ölümünde sonuçlarını doğuracaktır. Bu nedenle feragat eden genel ehliyet kurallarına bağlı olacaktır.Yasal temsilcisi veya atadığı vekili aracılığı ile de mirastan feragat edebilir.(7)



Mirastan feragat eden; ayırt etme gücüne sahip olan veya olmayan bir kişi olabilir, işlemi yasal temsilcisi yapacaktır. Kısıtlı ise, TMY.nın 463/5 nci maddesine göre, vesayet makamı olan Sulh Hukuk Mahkemesinin izninden sonra denetim makamı olan Asliye Hukuk Mahkemesin de izni alınarak vasisi tarafından yapılacaktır. (TMY. 463/5)





ÇEŞİTLERİ

I- Bir karşılık alınarak yapılan mirastan feragat sözleşmesi. Karşılık, sağlar arası bir işlemle mirasçıya yani mirastan feragat edene verilmekte veya verilmesi taahhüt edilmektedir. Mirasçı da, miras bırakanının ölümünden sonra sonuçlarını doğurmak üzere saklı payından veya miras payından kısmen veya tamamen vazgeçmektedir. Karşılık para olabileceği gibi, borcun ibrası, alacak hakkının temliki, taşınır veya taşınmaz bir malın verilmesi de olabilir. Karşılık; bir borç ilişkisine konu olabilecek her hangi bir edim olabilir.( 8) Karşılığın, miras payına eşit olması gibi bir zorunluluk yoktur, tarafların anlaşmalarına bağlıdır. 2- Bir karşılık alınmadan yapılan mirastan feragat sözleşmesi Mirasçı bir karşılık almadan, miras hakkının ve saklı payının tamamından veya bir kısmından vazgeçmekte ve sözleşme yapmaktadır. Bir mirasçıyı kimse bir karşılık almaya zorlayamaz, mirasçı nedenli veya nedensiz bir karşılık istemeden ve almadan mirastan vazgeçebilir.



HÜKÜMLERİ

Mirastan feragat, miras hakkının değil, beklenen bir hak olan mirasçılık sıfatının, daha doğrusu yasal miras hakkını istemenin kaybedilmesidir. Feragat etmekle mirasçı, miras bırakanının ölümünden sonra, miras açıldığı zaman bir hak, bir şey istemekten vazgeçmektedir. Miras hakkının kendisinden vazgeçmek, kişilik haklarından vazgeçmek olduğundan hukukumuz buna olanak tanımamaktadır. Mirasçının mirastan feragati, miras bırakanının ölüm anındaki terekesiyle sınırlıdır. Miras bırakanın ölümünden sonra miras yoluyla miras bırakana gelecek olan mirası kapsamaz, feragat edenin mirasçılığı-nı engellemez.(8-A)



Bu aksi kayıtlar, mirastan feragat sözleşmesine yazılabileceği gibi, sonradan mirastan feragat sözleşmesini tamamlayan veya değiştiren ikinci bir mirastan feragat sözleşmesi yapılarak ona da açıkça yazılabilir. (10) Doğaldır ki biz noterler açısından NY.nın 81 .maddesi de uygulanacaktır.





Feragat eden mirasçı, miras payı isteyemeyecek, taksime katılamayacak, terekenin tesbitini, mühürlenmesini, defterinin tutulmasını isteyemeyecek ve miras bırakanının borcundan da sorumlu olmayacaktır. Kısmen feragat durumunda ise, mirasçı sıfatı devam edecektir.(9)



Mirastan feragat, bir karşılık alınarak yapıldığında feragat edenin altsoyunu da etkiler, yani altsoyu da mirasçı sıfatını kaybeder. Fakat bunun aksi, mirastan feragat sözleşmesinde kararlaştırılabilir. (TMY.528/3) Feragat eden mirasçının altsoyunun mirasçı olacağı konusunda taraflar anlaşabilirler.



TMY.nın 528/3.maddesinin aksi kavramından, feragatin bir karşılık almadan yapılması halinde vazgeçenin altsoyuna etkili olmadığı, altsoyun mirasçılığının devam ettiği anlaşılmaktadır. Bunun aksi de mirastan feragat sözleşmesinde kararlaştırılabilir.



Bir karşılık alınarak yapılan mirastan feragat sözleşmesine rağmen, miras bırakanın bir vasiyetname ile feragat edenin altsoyuna ölüme bağlı bağış yapmasına bir engel bulunmamaktadır.



Mirastan feragat, sözleşmede açıkça gösterilen bir kişi veya birkaç kişi yararına yapılabilir. Bunlar yasal mirasçı olabilecekleri gibi olmayabilir de, bir yabancı da olabilir.



Feragat edenin miras payı bunlara ait olur.

Kendileri için feragat edilenler, mirasçılıktan çıkarma (TMY.510), mirastan yoksunluk (TMK.578), mirası ret (TMK.605) ve miras bırakandan önce ölmek (TMK.548) gibi nedenlerden biri ile mirasçı olamazlarsa, mirastan feragat hükümsüz olur ve feragat eden mirasçıya miras payı dönerek kendisi yeniden mirasa sahip olur. Kendileri için feragat edilenlerden birisi, yukarıda gösterilen nedenlerin birinden dolayı mirasçı olamazsa, bunun miras payının ne olacağını anlamak için mirastan feragat sözleşmesine bakmak gerekir. Sözleşmede bilgi varsa ona göre hareket edilir. Eğer burada bir hüküm yoksa bunun payı, feragatten yararlanan diğerlerine geçer.



Mirastan feragat belli bir kişi yararına yapılır ve bu da yukarıda gösterilen nedenlerden birisi ile mirasçı olamazsa feragat hüküm-süi hale gelir ve mirasçının payı kendisine döher. (TMY.529/1) Bu kuralın bir karşılık alınarak yapılan vazgeçmede uygulanıp uygulanamayacağı tartışmalıdır. Öğretide üstün görüş, yasada bir karşılık veya karşılıksız ayırımı yapılmadığı gerekçesiyle her iki durumda da uygulanması gerektiği yönündedir. Diğer görüş ise, feragat eden bir karşılık almıştır, sonra tekrar miras payının ona dönmesi haksızlık olur. Ancak aldığı karşılık, miras payından az ise fazlası için feragatin hükümsüz olması gerektiği şeklindedir.(11)



Mirastan feragat sözleşmesi belli bir kişi yararına yapılmayıp, açıkça bir isim gösterilmediğinde feragat, en yakın ortak kökün altsoyu için yapılmış sayılır. Kimin yararına yapıldığı bildirilmeden, annesinin mirasından feragat eden mirasçının payı, en yakın ortak kökün altsoyuna yani feragat edenin kardeşlerine veya kardeş çocuklarına geçer. Bunların yani yararlarına feragat edilenlerin her hangi bir nedenle (mirasçılıktan çıkarma, mirastan yoksunluk, mirası ret veya miras bırakandan önce ölmek gibi) mirasçı olamamaları halinde feragat hükümsüz olur ve feragat edenin hissesi feragat edene döner. (TMY.529/2)



ALACAKLILARIN TALEP HAKKI

Bir karşılık alınarak yapılan mirastan feragat sözleşmesinde, miras açıldığında miras bırakanın borçları tereke mevcudundan fazla olabilir. Mirastan feragat etmemiş olan diğer mirasçılar, borç ödemeden aciz durumda iseler veya mirası ret etmiş yahut resmi tasfiye talebinde bulunmuşlarsa, bir karşılık alarak feragat eden mirasçı veya mirasçısı sorumlu olur.

Miras bırakanın ölümünden evvel son beş yıl içinde almış oldukları karşılıktan, mirasın açılma zamanında halen elinde bulunan miktar tutarında alacaklılara karşı sorumludur. (TMK.530) Bir karşılık alarak mirastan feragat eden mirasçının, beş yıldan önce almış olduğu karşılıklardan dolayı geri verme gibi bir sorumluluğu bulunmamaktadır.

Yine bir karşılık alınarak yapılan mirastan feragat sözleşmesinde, feragat eden mirasçıya verilen karşılık, diğer saklı pay sahibi mirasçıların saklı paylarına tecavüz ediyorsa tenkis için dava açabileceklerdir.(TMK.560)



ORTADAN KALDIRILMASI

TMY.nın 546/I nci maddesine göre: "Miras sözleşmesi, tarafların yazılı anlaşmasıyla her zaman ortadan kaldırılabilir." Mirastan feragat sözleşmesi, feragat eden ve feragatı kabul edenin anlaşarak yazılı bir sözleşme yapmaları ile ortadan kaldırılabilir. Burada yazılı şekil yasaca yeterli görülmüş- tür. Yapılışında olan resmi vasiyetname gibi yazma zorunluluğu, taraflarının anlaşarak ortadan kaldırmasında uygulanmayacaktır, olağan yazılı bir şekilde ortadan kaldırılacaktır. Yapılışındaki şekle uyularak bozulmasına da bir engel yoktur.

Hemen belirtelim ki bu ortadan kaldırma, mirastan feragat sözleşmesinin düzeltilmesi veya değiştirilmesi değildir. Düzeltme veya değiştirmenin; bildiğimiz gibi yani NY.nın

81 nci maddesine uygun olarak yeni bir "Düzenleme şeklinde mirastan feragat sözleşmesi" başlığı altında resmi vasiyetname gibi düzenlenmesi gerekir.

Anlaşarak ortadan kaldırmayı; ancak mirastan feragat sözleşmesini yapanlar gerçekleştirebilirler. Feragati kabul eden miras bırakan, ölüme bağlı tasarrufta bulunduğu için, sözleşmeyi yaparken olduğu gibi bozarken de bu hakkını bizzat kullanacaktır.

Bilindiği gibi ölüme bağlı tasarrufların yapılmasında ve bozulmasında temsil ve vekalet olanaklı değildir, şahsen kullanılmalıdır. Buna karşılık mirastan feragat eden mirasçı, ölüme bağlı bir tasarrufta bulunmayıp sağlar arası işlem yaptığından, ortadan kaldırma anlaşmasını da temsilci aracılığı ile yapabilir. (12)



2- Mirasçı bir karşılık almak üzere mirastan feragat eder, miras bırakan da bu karşılığı yerine getirmezse, feragat eden mirasçı, mirastan feragat sözleşmesinden TMY.nın 547 nci maddesi vasıtasıyla BY.nın 106-108 nci maddelerine göre dönebilir. Mirastan feragat eden mirasçı, feragatinin karşılığını peşin olarak almamış olabilir. Karşılığın ödeme veya verme tarihi mirastan feragat sözleşmesinde kesin olarak belirtilmişse, BY.nın106/1 nci maddesindeki uygun bir süre verme amacına yönelik ihtarname çekmeye gerek yoktur.(BY. 107/3) Feragat eden mirasçı çekeceği ihtarname ile bir süre vermeden sözleşmeden döndüğünü karşı tarafa bildirecektir.



Mirastan feragat sözleşmesinde karşılığın feragat edene ne zaman ödeneceği veya verileceği öngörülmemiş ise ; feragat eden çekeceği bir ihtarname ile hem edimin yerine getirilmesi için belli bir süre vererek bu süre içinde edimin yerine getirilmesini ister, hem de bu süre içinde yerine getirilmemesi halinde sözleşmeden döneceğini bildirebilir(12-A) Yahut da edimin belli bir süre içinde yerine getirilmesi için ihtarname çeker,bu süre içinde edim yerine getirilmezse çekeceği ikinci bir ihtarname ile de sözleşmeden döndüğünü bildirebilir. Dönme bildirimi, feragati kabul edene ulaşması gereken yenilik doğuran bir işlem olup borç ilişkisini geçmişe etkili olarak ortadan kaldırır. Dönme bildirimi için özel bir şekil öngörülmemiştir.Karşılığın ödenmemesi halinde feragat eden sözleşmeden dönmeyerek, aynen ifa ve gecikme tazminatı isteyebilir. Yahut ifadan vazgeçerek borcun ifa edilmemesi nedeniyle tazminat isteyebilir. (BY.106)



Aynen ifa ve gecikme tazminatı dışında tazminat isteniyor veya sözleşmeden dönmek isteniyorsa bunun durum ve koşullara göre zaman geçirmeden istenmesi gerekmektedir. (12-B)



3- Mirastan feragat sözleşmesinde, tek taraflı olarak sözleşmeyi bozma yetkisi taraflara tanınmış olabilir. Yasada bir açıklık bulunmamakla beraber, sözleşmeye böyle bir kayıt konması geçerli görülmektedir.(13)



4-Bir karşılık alınarak yapılan mirastan feragat sözleşmesinden sonra, mirastan feragat eden mirasçı, miras bırakanına karşı mirasçılıktan çıkarma nedeni oluşturan bir davranışta bulunursa; miras bırakan tek taraflı olarak mirastan feragat sözleşmesini ortadan kaldırabilir. Tek taraflı ortadan kaldırma, yasanın vasiyetnameler için öngördüğü şekillerden birisiyle yapılır.(TMY.546/2-3)



5-Miras bırakan, yanılma, aldatma, korkutma veya zorlama etkisi altında yaptığı mirastan feragat sözleşmesinden, yanıldığını, aldatıldığını öğrendiği ya da korkutma veya zorlamanın etkisinden kurtulduğu günden başlayarak bir yıl içinde işleminden dönmesi gerekir. Dönmediği taktirde işlem geçerli sayılır.(TMY.504)



Bir yıllık süre hak düşüren süredir. Miras bırakan, yanıldığını veya aldatıldığını öğrenemeden veya korkutma veya zorlamanın etkisinden kurtulamadan ve henüz bir yıllık dönme süresi de dolmadan ölürse yararı bulunan mirasçıları iptal için dava açabilirler.(14)



6- Mirastan feragat sözleşmesi eşler arasında yapılmışsa, bunların boşanmaları veya evlenmelerinin iptali halinde (TMY.181) mirastan feragat sözleşmesi kendiliğinden hükümsüz olur. Söz konusu maddeye göre boşanan eşler birbirlerine yasal mirasçı olamazlar.

Fakat bunun aksi ölüme bağlı tasarrufta kararlaştırılabilir.(15)



Bu nedenler dışında mirastan feragat sözleşmesi, miras bırakanın fiil ehliyetinin bulunmadığı bir zamanda yapılmışsa, işlemin içeriği, bağlandığı koşullar veya yüklemeler hukuka veya ahlaka aykırı ise veya işlem yasanın öngördüğü şekillere uyulmadan yapılmışsa (TMY.557) yararı bulunan mirasçılar TMY.nın 559 ncu maddesindeki hak düşüren sürelere uyarak iptali için dava açabilirler.



Yukarıda anlatılan iptal nedenleri, mirastan feragat sözleşmesindeki miras bırakan yani feragati kabul eden içindir.



Mirastan feragat eden sağlararası işlem yapmaktadır ve ehliyetsiz de olsa yasal temsilcisi aracılığı ile mirastan feragat etmesi olanaklıdır. Bu nedenle ehliyetsizlik onun için söz konusu edilemez.



Mirastan feragat eden, yanılma, aldatma, korkutma veya zorlama sonucu mirastan feragat sözleşmesi yapmışsa, bunun iptali için uygulanacak olan kurallar Miras hukuku değil Borçlar hukuku kurallarıdır. BY.nın 23 vd. maddeleridir. (16)



BİR KARŞILIK ALMADAN YAPILAN MİRASTAN FERAGAT SÖZLEŞMESİNE ÖRNEK



Mirastan feragat sözleşmesi yapmak isteyen mirasçı MN.şu suretle söze başladı:

"Herhangi bir bedel ve karşılık almadan, annem AN.nin ölümünde terekesinde meydana gelecek olan miras hakkımdan, saklı payımdan; kardeşlerim BN.CN.ve DN.nin eşit hisselerle yararlanmalarını isteyerek feragat ediyorum.



Bu feragatim, annem AN.ye miras yolu ile gelen ve miras yolu ile gelmeyip kendi adına kayıtlı olan taşınmazları da kapsayacaktır.

Feragatimin benim mirasçılarımı da etkilemesini yani benden dolayı annem AN.ye mirasçı olmamalarını istiyorum.



Kendileri için feragat etmiş olduğum kardeşlerim BN.CN. ve DN.den her hangi birisinin annemiz AN.den önce ölmesi halinde kendi mirasçılarının bu feragatımdan yararlanmalarını yani mirasçı olmalarını istediğimi bildiririm." diyerek sözlerini bitirdi. Oturumda hazır bulunan miras bırakan AN. Şu suretle söze başladı:



"Bir bedel ve karşılık almadan oğlum MN. nin, ölümüm halinde kendi adıma kayıtlı taşınmazlar ile miras yolu ile gelen taşınmazlarım da dahil olmak üzere bütün tere-kemdeki miras hakkından ve saklı payından kardeşleri BN. CN. ve DN.nin eşit hisselerle yararlanmaları için yaptığı feragati kabul ediyorum.



Yararlarına feragat yapılan BN.CN. ve DN. den her hangi birisinin benden önce ölmesi halinde kendi altsoyunun mirasçı olmasını da kabul ettiğimi bildiririm."diye sözlerini bitirdi."







BİR KARŞILIK ALINARAK YAPILAN MİRASTAN FERAGAT SÖZLEŞMESİNE ÖRNEK

Mirastan feragat sözleşmesi yapmak isteyen mirasçı MN. şu suretle söze başladı:

"Bana verilen ... .YTL.bedel karşılığında miras bırakanım babam BN. nin ölümünde terekesinde sahip olacağım miras hakkımdan, saklı payımdan feragat ediyorum." diyerek sözlerini bitirdi. Oturumda hazır bulunan miras bırakan BN.şu suretle söze başladı:

"Ben de oğlum MN.nin almış olduğu ...YTL. bedel karşılığında, ölümümde terekemdeki miras hakkından, saklı payından feragatini kabul ettiğimi bildiririm." diyerek sözlerini bitirdi.



İKİ TARAFLI MİRASTAN FERAGAT SÖZLEŞMESİNE ÖRNEK

Mirastan feragat sözleşmesi yapmak isteyen mirasçı, aynı zamanda miras bırakan AB.şu suretle söze başladı:



"Bir bedel ve karşılık almadan eşim BB.nin ölümünde terekesindeki saklı payımla birlikte miras hakkımdan, eşim BB.nin çocukları MA. ve NA nın. eşit hisselerle yararlanmalarını isteyerek feragat ediyorum. Bu feragatimin benim altsoyumu da etkilemesini yani benden dolayı BB.ye mirasçı olmamalarını kabul ediyorum.

Kendileri için feragat etmiş olduğum MA. ve NA. nın, eşim BB.den önce ölmeleri halinde kendi altsoylarının bu feragatımdan yararlanmalarını yani mirasçı olmalarını da istiyorum.

Öldüğümde, eşim BB.nin terekemdeki saklı payı ile birlikte miras hakkından bir bedel ve karşılık almadan, çocuklarım AN. ve YN. nin eşit hisselerle yararlanmalarını isteyerek yaptığı feragati ve çocuklarım AN.ve YN den herhangi birisinin benden önce ölmesi

halinde kendi altsoylarının mirasçı olmasını da kabul ettiğimi bildiririm." diye sözlerini

bitirdi.



Oturumda hazır bulunan mirastan feragat eden ve feragati kabul eden BB.şu suretlesöze başladı :



"Bir bedel ve karşılık almadan, eşim AB.nin ölümünde terekesindeki saklı payımla birlikte miras hakkımdan, eşim AB.nin çocukları AN.ve YN. nin eşit hisselerle yararlanmalarını isteyerek feragat ediyorum. Bu feragatimin benim mirasçılarımı da etkilemesini yani onların da mirasçı olmamalarını kabul ediyorum. Kendileri için feragat etmiş olduğum AN. ve YN. nin eşim AB.den önce ölmeleri halinde kendi atsoylarının bu feragatımdan yararlanmalarını yani mirasçı olmalarını istiyorum.



Ölümümde, eşim AB.nin terekemdeki saklı payı ile birlikte miras hakkından bir bedel ve karşılık almadan, çocuklarım MA. Ve NA.nın eşit hisselerle yararlanmalarını isteyerek yaptığı feragati ve bu feragatin kendi mirasçılarını da etkilemesini yani bana mirasçı olmamalarını da kabul ettiğimi bildiririm." diye sözlerini bitirdi.



KAYNAKÇA

1- Prof. Dr. Z. İmre - Prof. Dr. Hasan Erman, Miras H.s.183, Ali İhsan Özuğur, Miras H. C.1.S.109.

2- Yrd.Doç.Dr.Hakan Albaş, İzmir Noter Odası sempozyumu, Miras sözleşmesi biçiminde yapılan ölüme bağlı tasarruflar, Hukuk Dergisi, sayı: 130, s. 55 ve aynı dergideki Bursa Noter Odası Hukuk komisyonu, Ölüme Bağlı Tasarruflar, s.69, Prof.Dr. A.Naim İnan, Prof.Dr.Şeref Ertaş, Yrd.Doç.dr.Hakan Albaş, Türk Medeni Hukuku, Miras Hukuku,s. 266.

3- Prof. Dr. Şeref Ertaş, Hukuk dergisi, sayı: 130, s. 27.

4-Z. Gökçe, Noterlik Hukuku C-3, s.325.

5-Doç. Dr. O. Gökhan Antalya, Mirastan Feragat Sözleşmesi, s. 96.

5-A- İmre-Erman, age., s.176, 1984/38 ve 1998/22 sayılı genelgeler.

6-İmre-Erman, age., s.62, 176, Antalya age., s.147.

7-Antalya, age., s. 100.

8-İmre-Erman, age., s.186. 8-A- İnan, age., s.267.

9-İnan, age., s.187.

10- Antalya, age., s.178, İsmail Özmen, Miras Hukuku Davaları, s. 428.

11- İmre-Erman, age. s.178.

12- Nazif Kaçak, Yeni Miras Hukuku, s.139, Özuğur, age c.l, s.113, İmre-Erman, age., s.178.

12-A- Turgut Uygur, Açıklamalı İçtihatlıBorçlar Kanunu, c.2, s.378.

12-B- Uygur age., c.2, s.372.

13-İmre-Erman, age., s. 178.

14-İmre-Erman, age., s.180.

15-İmre-Erman, age., s.182.

16-Antalya, age. s. 229.







Kaynak: Türkiye Noterler Birliği Hukuk Dergisi - Kasım 2007 - Sayı : 136