20.02.2019
Türkiye Noterler Birliğinin 47. Olağan Kongresinde alınan kararlar arasında yer alan;
“Noterliklerce yapılan ikinci el araç satış işlemlerinde, plaka değişikliği halinde teslim alınan plakaların imha edilerek hurda olarak değerlendirilmesi sebebiyle, elde edilecek gelirin muhasebeleştirilmesinin gerekip gerekmediği konusundaki yapılan incelemeler sonucunda aşağıda belirtilen hususların noterliklere duyurulmasına karar verilmiştir.
Bilindiği üzere, 31.01.2018 tarihli Resmi Gazetede yayımlanan Araçların Satış, Devir ve Tescil Hizmetlerinin Yürütülmesi Hakkında Yönetmelik'in Madde 31/6.fıkra hükmü, “Bu Yönetmelik kapsamında noterler tarafından tescil edilen araçların plakalarının iptali durumunda iade edilen plakalar noterler tarafından Türkiye Noterler Birliğinin belirlediği usul ve esaslara göre imha edilir." düzenlemesine haizdir.
İlgili mevzuat hükümleri doğrultusunda hazırlanan Araçların Satış, Devir ve Tescil Hizmetlerinin Noterler Tarafından Yürütülmesine İlişkin Usul ve Esasların “Araç Tescil İşlemleri Sırasında, Noter Tarafından İptal Edilmesi Gereken Plakalar" ile ilgili (L) bendi gereğince,
Araca ait plakanın noter tarafından iptal edilmesi gereken durumlarda, otomobil, minibüs, otobüs, kamyon, kamyonet, çekici, traktör ve özel amaçlı taşıtların 2 adet plakası bulunduğundan her ikisi, römork, yarı römork, motosiklet, motorlu bisikletlerin ise 1 adet plakası bulunduğundan tek plakası, traktörlerin römorkları var ise bu durumda 3 adet plakasının alınacağı, bu plakaların noter tarafından en az 4 parçaya bölünmek suretiyle kullanılamayacak şekilde kesilerek imha edileceği belirtilmiştir.
Yönetim Kurulumuzun,
"Noterler tarafından imha edilen plakaların, hurda olarak elden çıkarılması ile elde edilecek gelirin Noterlik geliri olarak değerlendirilmesinin, noterlik gelirlerinin Kanun ve Noterlik Ücret tarifesinde açıkca belirtilmiş olması nedeniyle mümkün olmadığı"
şeklindeki kararı çerçevesinde,
Usul esaslar dokümanının “Plaka Basım Belgesi ve Tescil Plakaları" na ilişkin (O) bendi ile güncelleme yapılarak,
Tescil işlemleri sırasında noter tarafından alınarak kullanılmayacak şekilde imha edilen plakaların hurda olarak elden çıkarılabileceği, hurda olarak elden çıkarılması ile elde edilecek gelirin Kanun ve Noterlik Ücret Tarifesinde açıkça belirtilmemiş olması sebebiyle noterlik geliri sayılmayacağı hususları usul esaslara derç edilmiştir.
Yanı sıra, her ne kadar önerge konusu, ikinci el araç satış işlemlerine ilişkin plaka değişikliği gerektiren halleri kapsamakta ise de, gerek ikinci el araç satışlarında gerekse ARTES ile kayıt kapatma vb. işlemlerde de plaka değişikliğini gerektiren durumlarda usul esaslarda düzenlenen şekilde işlem tesis edilmesi gerekmektedir.
Diğer taraftan, hurda plakalar parasal açıdan değerlendirilerek serbest meslek makbuzu ile tahsil olunduğunda noterliğe değil, notere ait gelir olarak kabul edilmekte ve muvazene defterinde noterlik dışı gelirlere kaydı gerekmektedir.
Ancak, hurda plakadan elde edilen gelir üzerinde her noterin tasarruf özgürlüğü bulunduğu cihetle, söz konusu gelirin noter tarafından serbestçe değerlendirilmesi bakımından herhangi bir engel bulunmamaktadır.
Şu var ki noterlerce, bedel mukabilinde elden çıkarılan plakalara ilişkin olarak tahsil edilen para sebebiyle serbest meslek makbuzu düzenlenmesi gerektiği tabiidir.
Bununla birlikte 3065 sayılı Katma Değer Vergisi Kanununun 17 nci maddesinin 4 üncü fıkrasının g bendinde, metal, plastik, lastik, kauçuk, kâğıt, cam, hurda ve atıklarının tesliminin katma değer vergisinden istisna olduğu cihetle, noterlerce, düzenlenecek olan serbest meslek makbuzlarınca katma değer vergisi yer almayacaktır.
Diğer taraftan söz konusu hurda plakaların bedelsiz olarak hurdaya teslim edilmesi durumunda noterlerce elde edilen bir gelir söz konusu olmayacağından bu konuda gelir veya gider kaydı yönünden yapılacak başkaca bir işlem de olmayacaktır.
Ayrıca, imha edilecek plakaların kamu yararına çalışan kar gütmeyen vakıf ve dernekler ile Birliğimiz Vakfına da verilmesi hususunun değerlendirilmesi uygun ve yararlı olacaktır.
Meslektaşların bilgisine sunulur.